Giá muối bèo bọt, cuộc sống diêm dân bấp bênh nên nghề làm muối ở xã Hải Lý (huyện Hải Hậu, Nam Định) không còn phát triển như trước, có nguy cơ bị ‘xóa sổ’.
Mặc dù đang vào vụ SX, nhưng dưới những cánh đồng muối Hải Lý bóng dáng diêm dân thưa thớt, đồng muối xác xơ. Nhiều héc ta muối bỏ hoang, cỏ mọc um tùm.
Nghề làm muối Biển cực gian nan
Mùa này nắng đến khô cát, rát chân, rát mặt. Đầu giờ chiều, như quên đi cái nắng cháy thịt da, ông Nguyễn Việt Hồng (64 tuổi, xã Hải Lý) đã có mặt trên đồng muối.
Giống như những diêm dân khác trên đồng, ông Hồng cũng phải làm “hùng hục” như đổ nước, xúc cát, tang cát… Mặc dù, đã quen với công việc nặng nhọc này nhưng chốc lát ông Hồng lại ngồi nghỉ, vén tay áo lau vội những giọt mồ hôi lăn dài trên mặt.
Như chạy đua với cái nắng, vừa làm ông Hồng vừa nói, vợ chồng ông làm gần 4 sào muối. Nếu nắng loại A (xung quanh 40°C) thì 1 ngày thu hoạch được khoảng 2 tạ muối ướt. Sau khi đưa muối vào kho cho ráo nước thì bán với giá 2 nghìn đồng/kg.
Ông Hồng nói tiếp, để làm ra hạt muối trắng tinh khiết, phải trải qua 15 công đoạn. 4h sáng, diêm dân đã phải ra đồng, đến đầu giờ chiều, tranh thủ lúc trời nắng gắt, bà con lại vác đồ đạc ra đồng muối, làm quần quật đến tối. Thời gian ngoài đồng nhiều hơn ở nhà.
“Mặc dù, giá muối năm nay nhích hơn năm ngoái nhưng cũng chẳng đáng là bao. Với tuổi già như chúng tôi, không thể ra biển đi đánh bắt tôm cá được nên chỉ biết bám vào mấy sào muối, thôi thì lấy công làm lãi vậy”, ông Hồng phân trần.
Cũng theo ông Hồng, giá bán bèo bọt, làm cực nhọc nên diêm dân nơi đây không còn mặn mà với nghề làm muối. Ông Hồng nói ví von rằng “một người làm muối nuôi hàng nghìn người ăn, nhưng hàng nghìn người ăn không nuôi nổi một người làm muối”.
Cánh đồng muối cỏ mọc um tùm
Chỉ tay về cánh đồng muối bỏ hoang, cỏ mọc um tùm, ông Hồng bảo, trước đây giá muối bán cao, diêm dân đi làm muối đông như trẩy hội. Thế nhưng 10 năm trở lại đây, nghề làm muối tại địa phương đang dần mai một.
Cách đó không xa, vợ chồng ông Nguyễn Văn Hiền đang ngồi nghỉ, tránh nắng sau hơn 1 tiếng làm quần quật dưới cái nắng như đổ lửa. Ông Hiền bảo, mỗi năm chỉ có khoảng 120 ngày nắng loại A (tập trung từ tháng 3 – 7 ÂL), tương đương là 120 ngày làm được muối, cho sản lượng cao. Còn lại là nắng loại B (dao động 33 – 36°C) nên sản lượng muối thu về không nhiều.
Với thời tiết nắng loại A như hiện nay, sau khi kết thúc 1 ngày, gần 5 sào muối của vợ chồng ông Hiền thu về được hơn 2 tạ muối ướt. “Mọi chi tiêu của gia đình giờ trông cả vào tiền bán muối nên trời càng nắng chúng tôi càng thích. Không có nắng đồng nghĩa không có tiền”, ông Hiền thở dài thườn thượt.
Ông Vũ Viết Lý, Phó Chủ tịch UBND xã Hải Lý cho biết, làm muối là 1 trong 3 nghề chính của địa phương. 10 năm về trước, toàn xã có khoảng 97ha muối, đem lại thu nhập ổn định cho người dân, cuộc sống của bà con cũng đủ ăn, đủ mặc.
Tuy nhiên, đến nay toàn xã chỉ còn khoảng gần 40ha muối, do nghề nhọc nhằn, vất vả, giá bán lại thấp nên người dân đang bỏ dần, chuyển đổi sang trồng rau màu hoặc nuôi trồng thủy sản.